Wprowadzenie e-recepty w Polsce w styczniu 2020 roku zmieniło w znacznym stopniu sposób funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej. Co się poprawiło z punktu widzenia pacjenta? Jak e-recepta usprawnia pracę lekarzy i farmaceutów? Czy z alternatywą dla klasycznej, papierowej recepty wiążą się jakieś zagrożenia? Odpowiadamy na te pytania.
E-recepta – jak to działa?
E-recepta to elektroniczna wersja tradycyjnej papierowej recepty. Na e-recepcie znajdują się dane dotyczące przepisanych leków, ich rodzaju, dawki czy też sposobu stosowania, dokument ten jest konieczny do wydania leków w aptece [1].
Gdy pacjent odwiedza lekarza w gabinecie lekarskim lub korzysta z teleporady, na zakończenie konsultacji jest wystawiany dokument w wersji cyfrowej. Pacjent otrzymuje 4-cyfrowy kod dostępu, który należy okazać w aptece, razem z numerem PESEL. Kod e-recepty jest wysyłany do pacjenta SMS-em lub e-mailem, pojawia się także jako powiadomienie w aplikacji mojeIKP. Istnieje również możliwość otrzymania wydruku informacyjnego [1].
E-recepta jest automatycznie zapisywana w centralnej bazie danych prowadzonej przez jednostkę podlegającą pod Ministerstwo Zdrowia, mianowicie Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (CSIOZ). Pacjent może także zobaczyć e-receptę na swoim Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) [2].
E-recepta – korzyści z punktu widzenia pacjenta
E-recepta znacznie poprawiła wygodę pacjentów korzystających z systemu opieki zdrowotnej. Dzięki elektronicznej recepcie:
- pacjent ma łatwiejszy dostęp do przepisanych leków, ponieważ po podaniu numeru PESEL i specjalnego kodu dostępu może zrealizować e-receptę w dowolnej aptece;
- pacjent może monitorować swoje e-recepty z poziomu Internetowego Konta Pacjenta (IKP);
- przepisy nie wymagają, aby e-receptę wykupywać osobiście, może to zrobić w imieniu pacjenta inna bliska osoba;
- znacznie zmniejsza się ryzyko zgubienia recepty, ponieważ nie jest ona wydawana w wersji papierowej.
E-recepta – korzyści z punktu widzenia lekarza i farmaceuty
E-recepty znacznie poprawiły wymianę informacji pomiędzy różnymi placówkami medycznymi i aptekami. Inne korzyści elektronicznych recept z punktu widzenia lekarza i farmaceuty to także:
- możliwość łatwego i szybkiego sprawdzenia historii przepisanych leków, dzięki czemu można uniknąć dublowania terapii oraz dobrać leki tak, aby uniknąć interakcji pomiędzy nimi;
- możliwość szybkiego wystawienia recepty dla pacjenta;
- wyeliminowanie ryzyka pomyłek w interpretacji recepty, wynikających z nieczytelnego pisma lekarza.
E-recepta – jakie są możliwe zagrożenia?
Choć e-recepty wprowadziły wiele korzyści do systemu opieki zdrowotnej, warto mieć na uwadze także, że istnieją pewne zagrożenia związane z ich stosowaniem. Systemy informatyczne przechowujące elektroniczne recepty mogą być potencjalnym celem cyberataków. W szczególności uzyskanie dostępu do wrażliwych danych zawartych na receptach może być niebezpieczne, ponieważ skutkiem może być naruszenie prywatności, a nawet kradzież danych osobowych pacjenta.
Innym zagrożeniem, jakie może się wiązać z e-receptą, jest awaria w działaniu systemu informatycznego. Wskutek przerwy w działaniu dostęp do elektronicznych recept może być znacznie utrudniony, przez co może dojść do opóźnień w ich realizacji.
Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia ostrzega także przed oszustami, którzy podszywają się pod e-receptę. Prawidłowo wystawioną e-receptę można poznać po [3]:
- SMS-ie z 4-cyfrowym kodem dostępu;
- e-mailu z załączoną w PDF-ie informacją o e-recepcie;
- powiadomieniu/kodzie w aplikacji mojeIKP.
Natomiast należy zachować ostrożność, jeśli [3, 4]:
- pacjent otrzymał wiadomość SMS lub e-mail z linkiem do kliknięcia;
- pacjent otrzymał e-mail z adresu innego niż adres w domenie gov.pl;
- pacjent otrzymał SMS-a lub wiadomość e-mail, podczas gdy w rzeczywistości nie doszło do kontaktu z lekarzem i nie zamawiał on żadnej e-recepty;
- pacjent otrzymał e-mail podpisany przez Ministerstwo Zdrowia lub pacjent.gov.pl – pacjenci dostają e-recepty z systemu e-zdrowia, a nie z ministerstwa, nikt też nie wysyła e-maili do pacjentów z poziomu portalu służącego do logowania się na IKP.
Aby zminimalizować zagrożenia związane z e-receptami, nie należy odruchowo klikać w linki przesyłane w wiadomości SMS czy e-mail. Wskazane jest także korzystanie z bezpiecznych rozwiązań Ministerstwa Zdrowia – aplikacji mojeIKP lub Internetowego Konta Pacjenta [4]. Założenie konta w aplikacji oraz IKP znacznie zwiększa nie tylko bezpieczeństwo, ale i wygodę pacjenta, ponieważ dzięki temu może on [4]:
- korzystać z bezpłatnych badań profilaktycznych dla starszych osób,
- przeglądać swoją historię leczenia,
- szybko odbierać e-recepty i e-skierowania.
Warto wiedzieć: Z poziomu aplikacji mojeIKP i platformy IKP możliwe jest także monitorowanie z poziomu IKP kont swoich dzieci. Dopiero kiedy dziecko skończy 18 lat, jego IKP zmienia się w konto osoby dorosłej, a do tej pory rodzic ma do niego dostęp [5].
Źródła:
1. https://pacjent.gov.pl/internetowe-konto-pacjenta/erecepta [Dostęp: 29.06.2024 r.]
2. https://pacjent.gov.pl/internetowe-konto-pacjenta [Dostęp: 29.06.2024 r.]
3. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/e-recepta-pod-lupa [Dostęp: 29.06.2024 r.]
4. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/bezpieczna-e-recepta [Dostęp: 29.06.2024 r.]
5. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/internetowe-konto-pacjenta-dla-dzieci-i-mlodziezy [Dostęp: 29.06.2024 r.]